Voornemens
De een is dol op goede voornemens. De ander houdt zijn of haar wensen liever stil. Hoe dan ook, veel mensen hebben de neiging om na te denken over zakelijke en persoonlijke doelen als een nieuw jaar aanbreekt. Als je dan toch ambities hebt voor 2024, wat is dan de beste manier om ze te formuleren?
Soorten doelen
Gedragsonderzoekers maken onderscheid tussen verschillende soorten doelen: bovengeschikte en ondergeschikte.
– Bovengeschikte doelen gaan over de uitkomsten die je wilt bereiken. Bijvoorbeeld: ik wil in 2024 fitter en slanker worden. Of: we willen in 2024 een creatiever en innovatiever bedrijf worden.
– Ondergeschikte doelen gaan over het gedrag dat hiervoor nodig is. Bijvoorbeeld: ik ga voortaan elke maandag- en donderdagavond vijf kilometer hardlopen. Of: we organiseren wekelijkse bijeenkomsten rond nieuwe producten, waarbij alle medewerkers aanschuiven.
Bettina Höchli, Adrian Brügger en Claude Messner zijn gedragsonderzoekers aan de universiteit van Bern. Zij doen onderzoek naar de kenmerken van en interactie tussen de beide typen doelen. Hun belangrijkste advies: combineer ze.
Combineren werkt beter
Doelen die draaien om een gewenste uitkomst, zijn volgens Höchli en collega’s motiverender op de lange termijn. Belangrijke reden: ze hangen meer samen met wie wij als persoon of organisatie willen zijn en doorgaans is zo’n aspiratie niet met enkele eenvoudige stappen te realiseren. Dus ook al onderneem je actie, de spanning tussen het bovengeschikte doel en de werkelijke situatie blijft wel een tijdje bestaan. En dat verschaft je de motivatie om vol te houden.
Doelen die draaien om gedrag, zijn motiverender op de korte termijn. Wie zich concrete handelingen voor ogen stelt, ervaart een spanning tussen ambitie en realiteit, totdat hij of zij in actie komt. Maar wanneer actie wordt ondernomen, is die spanning ook weer snel verdwenen.
Volgens de onderzoekers heeft het stellen van enkel een uitkomst- of gedragsdoel niet zoveel effect. Maar wie beide soorten combineert, ervaart langere tijd significant meer motivatie om eraan te werken en boekt ook meer resultaat.
Hoe formuleren?
Tijdens workshops merk ik dat veel mensen het complex vinden om verschillende soorten doelen te formuleren. Daarom een paar hulpvragen om aan jezelf of anderen te stellen.
Om bovengeschikte doelen te formuleren, helpt het stellen van de waarom-vraag. Noteer bijvoorbeeld drie redenen waarom je de komende maanden wilt werken aan je specifieke doel. Wat ook helpt is de vraag: wie wil ik zijn als persoon? Of: wat voor team of bedrijf willen we zijn?
Om ondergeschikte doelen te formuleren helpt het om te vragen: welk concreet, terugkerend gedrag; welke dagelijkse of wekelijkse routine gaat me helpen om de gewenste uitkomst te bereiken?
Goed om te weten: het is volgens gedragsonderzoekers effectiever om te beschrijven wat je wél wilt bereiken en wat je wél wilt doen, dan om te zeggen wat je wilt vermijden of waar je mee wilt stoppen.
Ik schrijf het wel vaker: dit is allemaal geen raketwetenschap, maar wel gedragswetenschap. En derhalve best nuttig als je van 2024 een leuk jaar wilt maken.
Bron: NRC/Ben Tiggelaar
