Waarom iedereen een offline hobby nodig heeft:
Het is verleidelijk om vrije uren door te brengen met getuur op een of ander scherm. Maar een tikje zonde van de tijd is dat wel. Het alternatief? Leer gitaarspelen, ga macrameeën of timmer een kastje. Daar word je gelukkiger, energieker en zelfverzekerder van.
Onze vrije tijd is de afgelopen tien jaar in uren niet verminderd, maar onze telefoons hebben de manier waarop we die tijd invullen enorm veranderd. En daarmee doen we onszelf tekort. Actieve hobby’s hebben namelijk aantoonbaar positieve effecten op onze psyche.
Helemaal in flow
Natuurlijk moet een activiteit je vooral aanspreken. Maar het is slim om bij het kiezen van een hobby ook op andere elementen te letten. Niet elke hobby heeft namelijk dezelfde of evenveel positieve effecten. Een van die elementen is of je ervan in flow kunt komen: een toestand van opperste concentratie waarbij je de tijd en de wereld om je heen vergeet.
Wie vaak in flow is, voelt zich structureel gelukkiger dan wie zelden of nooit in deze staat verkeert. De constante afleiding, pushberichten en prikkels die via een beeldscherm tot ons komen, zijn dodelijk voor flow. Je kunt er juist wel in komen wanneer je beweegt, een nieuwe vaardigheid leert of een instrument bespeelt.
Ook handwerken zorgt voor focus op het hier en nu en de intense concentratie die nodig is voor flow.
Mentale time-out
Wanneer je minder gerichte concentratie nodig hebt en je ritmische en min of meer automatische bewegingen maakt – zoals bijvoorbeeld bij breien, klei of deeg kneden, weven of groenten snijden – kan je brein vrijelijk dwalen. Gevoelens en ideeën die anders worden verdrongen door al het gerichte nadenken en het verwerken van externe prikkels, krijgen dan de ruimte.
Sonja Lyubomirsky, hoogleraar psychologie aan de universiteit van Californië noemt deze perioden van mentale time-out even belangrijk voor de hersenen als gezond eten en beweging is voor ons lichaam. Uit onderzoek blijkt dat ze vooral van vitaal belang zijn voor onze creativiteit, productiviteit en geestelijke gezondheid.
In 2012 publiceerden neurowetenschapper Mary Helen Immordino-Yang en haar collega’s van de universiteit van Californië bijvoorbeeld een studie waaruit bleek dat die momenten van ongericht, naar binnen gekeerd denken essentieel zijn voor het verwerken van persoonlijke herinneringen. Ook schept het ruimte voor reflectie over sociale gevoelens of over wat je belangrijk vindt voor de toekomst.
Volgens Immordino-Yang komen deze vrije denkprocessen in het gedrang wanneer je veel bezig bent met de dagelijkse eisen van de buitenwereld en sociale media. Maar zodra je hersenen en handen geconcentreerd samenwerken in onbewuste, herhalende bewegingen, wordt het zogenoemde default-netwerk ingeschakeld en heeft je geest ruimte om te dwalen.
Op die momenten krijgen herinneringen en nog onverwerkte gevoelens en spanningen een plek en borrelen inzichten en nieuwe ideeën als vanzelf op. Hier profiteer je dus het meest van bij activiteiten die als vanzelf gaan.
Op momenten dat je iets ingewikkelds moet doen, zijn gerichte aandacht en bewuste denkprocessen nodig en schakelt het default-netwerk in je brein weer uit.
Welbestede uren
Als je iets heel nieuws gaat leren, zal je geest de eerste tijd geen ruimte hebben om vrijelijk te dwalen. Wel kun je ervan in flow raken én krijgt je zelfvertrouwen er een flinke boost van.
Mensen worden gelukkig wanneer ze ergens vooruitgang in boeken; wanneer ze zichtbaar of merkbaar iets onder de knie krijgen. Psychologen noemen dat ook wel mastery en dat gevoel treedt op bij vrijwel alle hobby’s waarin je regelmatig tijd stopt: van pottenbakken tot golfen.
Uit een recent Brits onderzoek bleek dat mensen die veel tijd besteden aan een hobby meer vertrouwen hadden in hun probleemoplossend vermogen op het werk. Voorwaarde is wel dat de vaardigheden die worden aangesproken bij de hobby anders zijn dan die je nodig hebt op het werk. Ook dat is een element om op te letten bij je keuze.
Iemand die voor werk vooral teksten schrijft, heeft dus veel baat bij een cursus improvisatietheater of gitaarlessen, maar kan in zijn vrije tijd beter niet zijn memoires gaan tikken. Er worden dan te weinig nieuwe vaardigheden aangesproken en zo’n hobby teert wellicht in op de reserves die je nodig hebt voor werk, zo denken de onderzoekers.
Begin vandaag
Want wie vandaag iets creatiefs doet, voelt zich morgen al beter. De Nieuw-Zeelandse psycholoog Tamlin Conner ontdekte dit tijdens een onderzoek met 658 deelnemers.
De dagen nadat de proefpersonen iets creatiefs hadden gedaan, waren ze overduidelijk positiever gestemd. Ze hadden meer energie en waren enthousiaster en tegelijkertijd kalmer en tevredener. Daarnaast ervoeren ze hun dagen als betekenisvoller en waren ze meer geïnteresseerd in anderen.
In 4 stappen een hobby
- Onderzoek je behoeften
Bij het kiezen van een nieuwe activiteit helpt het om na te denken over je behoeften. Wil je graag creatief zijn, actiever of fitter worden, meer lezen, mensen leren kennen, met je handen bezig zijn of tot rust komen na het werk? Wat is voor jou belangrijk?
- Ontdek welke hobby bij je past
Schrijf komende week op:
- Dingen die je leuk vindt of altijd al eens hebt willen doen, zoals naar rommelmarkten gaan, je huis anders inrichten, fotograferen of tuinieren.
- Welke guilty pleasures kun je omzetten in een hobby? Denk aan bonbons maken als je van chocola houdt, of kleding naaien in plaats van shoppen.
- Welke hobby’s heb je ooit gehad en waar werd je vroeger blij van? Klom je als kind altijd in bomen, dan kun je misschien een klimcursus gaan doen.
- Wat zijn dingen waardoor je de tijd vergeet? Waar ga je zo in op dat de uren voorbij lijken te vliegen?
Omcirkel na een week welke drie activiteiten er uitspringen. Wat spreekt je het meest aan? Welke activiteiten sluiten het best aan bij je behoeften uit stap 1?
- Maak een keuze
Tijd om een keuze te maken. Doe dat aan de hand van minstens een van deze drie voorwaarden:
- Je kunt met deze activiteit de stress van de dag vergeten. De nieuwe hobby mag dus niet te veel lijken op werk of andere verplichtingen.
- Je kunt je er nog in ontwikkelen. Beginner zijn is geen probleem, integendeel. Door te oefenen, boek je vooruitgang en het gevoel van mastery dat daardoor ontstaat, geeft ook op andere gebieden extra zelfvertrouwen. En wie niet zo kunstzinnig is aangelegd, moet zich er niet van laten weerhouden om iets creatiefs te kiezen. Volgens de Nieuw-Zeelandse psycholoog Tamlin Conner heeft creatief bezig zijn altijd een positief effect op je humeur en geluksgevoel. Ook al is het resultaat niet direct museumwaardig.
- De hobby vergt concentratie en samenwerking tussen hoofd en handen. Dat vergroot de kans op heilzame ongerichte denkprocessen en flow.
- Plan tijd in
Psycholoog Paraskevas Petrou van de Erasmus Universiteit Rotterdam doet onderzoek naar leisure crafting: actief aan de slag gaan met vrijetijdsbesteding.
Uit zijn onderzoek blijkt dat wie zijn vrije tijd bewust vult met dingen die bijdragen aan de doelen in zijn leven wordt beloond met een groter gevoel van groei, contact met anderen, zingeving en tevredenheid, dan iemand die maar ziet hoe zijn vrije uren verlopen.
Pak je agenda en plan wanneer je aan de slag gaat met je nieuwe hobby. Als je een cursus gaat doen, wordt de planning deels voor je bepaald, maar in andere gevallen vraagt het in het begin om wat discipline. Het duurt even voordat een nieuwe activiteit echt geïntegreerd is in je leven.
Ga dus een tijdje structureel en planmatig aan de slag en ervaar de positieve effecten. Hierdoor pak je op gegeven moment als vanzelf je gitaar of heb je al op weg naar huis zin om verder te gaan met dat schilderij.
Bron: psychologiemagazine.nl
